این روزها افکار خیلی ها درگیر چگونگی طراحی برنامه ریزی درسی شده است ؛ اما نوشتن یک برنامه درسی منسجم و خوب، آن قدرها هم که تصور  می کنید، سخت نیست؛ فقط کمی دقت میخواهد؛

-  برنامه ریزی درسی چیست ؟

-  چرا برای مطالعه به برنامه ریزی نیازمندیم؟

-  یک برنامه ریزی خوب چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

-  چگونه می توانیم یک برنامه ریزی خوب را طراحی کنیم؟

وقتی ما در زندگی هدفی داریم و می خواهیم برای رسیدن به آن هدف،کاری انجام دهیم، ناگزیریم که مسیری را طی کنیم .

انتخاب مسیر و رسیدن به هدف مورد نظر ما، بسیار با اهمیت است؛ چرا که هم می توانیم مسیر پر پیچ خم و انحرافی را انتخاب کنیم و هم بهترین مسیر را؛ و این بستگی به میزان علاقه ما به آن هدف و خواسته مان دارد.

اگر هدف ما کمرنگ باشد، شدت و ضعف مسیر برای ما کم اهمیت است و انگیزه ای برای رسیدن ما را مشتاق نمی کند؛ اما اگر هدف ما بسیار ارزشمند باشد، راه دوم را انتخاب می کنیم و برای رسیدن به آن از هیچ تلاش و کوششی دریغ نمی کنیم و  برای رسیدن به آن، سختی­هایی را نیز متحمل  می شویم؛ بنابراین، شور وشوق رسیدن به هدف، انگیزه تلاش کردن را در ما زیاد می کند.

انتخاب مسیر، همان برنامه ریزی درست و مطلوب است؛ یعنی اگر ما هدف مشخص و معینی داشته باشیم و آن هدف برای ما بسیار ارزشمند باشد، شور وشوق رسیدن به آن، این انگیزه را در ما ایجاد می کند که چگونه برای پیمودن به بهترین نحو برنامه ریزی کنیم تا بهترین نتیجه را در راه رسیدن به هدفمان بگیریم؛بنابراین،«برنامه ریزی تنظیم راههای هدفمندبرای رسیدن به هدف است.»

بدون هدف، برنامه ریزی معنایی ندارد؛ همان گونه که بدون انگیزه، هدف نیز معنایی ندارد؛ پس برای رسیدن به هدف، ابتدا باید اهداف جزئی تر را طی کرد؛ مثل پلکان یک پله که برای رسیدن به آخرین پله باید ابتدا از اولین پله شروع کرد.

یکی از ویژگی های بارز انسان، قدرت تفکر و اندیشه است. انسان در طول زندگی خود، هرگز از تفکر و اندیشه جدا نبوده است و با تفکر صحیح توانسته است به حل مسائل و مشکلات خود بپردازد و به رشد و تعالی نائل آید؛ بنابراین، در طراحی برنامه درسی می تواند با استفاده ازتفکر صحیح، مسیر رسیدن به هدف خود را انتخاب کند.

برنامه ریزی صحیح روشی موثر برای رساندن ما به اهدافمان است. داشتن برنامه صحیح، از بلاتکلیفی در مطالعه دروس جلوگیری می‌شود. حالتی که شاید همه تجربه کرده‌ایم که نمی‌دانیم از کجا شروع کنیم.

همچنین نادیده گرفتن تنظیم برنامه منجر به غفلت در انجام تکالیف شده و باعث انباشته شدن دروس می‌شود و در نتیجه رغبت کمتر را برای مطالعه ایجاد می‌کند.

داشتن برنامه باعث اطمینان خاطر و نداشتن دغدغه ذهنی می‌شود و جرأت و اعتماد به نفس را بالا می‌برد.

برنامه باعث افزایش تمرکز حواس می‌شود، زیرا با داشتن زمان معین ذهن به طور خودکار آماده دریافت مطلب می‌شود و یادگیری افزایش می‌یابد.

 فقدان برنامه ریزی صحیح، باعث می‌شود که اطلاعات در دقایق پایانی پیش از امتحان در مغز انباشته شده و به درستی پردازش نشوند. و این فراگیری به طور فشرده، باعث فراموشی سریع می‌شود و همچنین آشفتگی هیجانی و اضطراب ذهنی را به وجود می‌آورد.

داشتن برنامه و مطالعه بر اساس برنامه، باعث می‌شود که دروس بعدی که معلم آموزش می‌دهد، بهتر فهمیده شود و به روشن شدن اهداف کمک می‌کند و منجر به شناخت بیشتر و تشخیص اهداف می‌شود.

آزمون

آزمون زیر به شما کمک می کند تا وضعیت خود در زمینه برنامه ریزی و مدیریت زمان  بررسی کنید و نسبت به نیازها وکمبودهای خود در این زمینه واقف شوید. بر اساس جواب های بله به خود نمره بدهید.

1. آیا برای مطالعه ی درس های روزانه ی خود برنامه ی دقیق و مشخص دارید؟

بله  c                                              خير   c                     

2. آیا برنامه ی هفتگی برای خودتان آماده کرده اید؟

بله  c                                               خير   c     

3. در صورت داشتن برنامه ی  هفتگی آیا تا آخر هفته حداقل 80 درصدآن را انجام می دهید؟

بله  c                                                 خير   c     

4. در صورتی که به دقت بیشتری نیاز داشته باشید، می توانید به آن دسترسی پیدا کنید؟

بله  c                                                  خير   c     

5. آیا در برنامه ی هفتگی درسی شما اهداف کوتاه مدت، اولویت بندی و برآورد زمانی درس ها مشخص شده است؟

بله  c                                                  خير   c     

6. آیا تمام درس هایی را که مایل به مطالعه ی آنها هستید در برنامه درسی خود وارد کرده اید؟         

بله  c                                                    خير   c     

7. آیا اگر مهمان یا دوستی سرزده و بدون هماهنگی با شما از راه برسد، می توانید اوضاع را به نفع برنامه درسی خود مدیریت کنید؟        

بله  c                                                     خير   c        

8. آیا فرصت کافی برای پرداختن به کارهای جنبی مانند تماشای فیلم و یا شنیدن موسیقی دارید؟

 بله  c                                                                  خير   c     

9. آیا اتاق مطالعه و میز و کتاب های شما مرتب و منظم است؟

بله  c                                                       خير   c      

10. براي من درس خواندن و ياد گرفتن مهم تر از كار با رايانه است. 

 بله  c                                                                   خير   c      

11. آیا شما حداقل 5 درصد کارهای منزل را به تنهایی انجام می دهید؟

بله  c                                                        خير   c     

12. آیا می توانید عوامل اتلاف وقت خود را به دقت شناسایی کنید؟

بله  c                                                          خير   c               

13. آیا در هفته ی گذشته توانسته اید، یکی از عوامل مهم اتلاف وقت خود را از میان بردارید؟

بله  c                                                          خير   c     

14. آیا از درگیری ها و اختلافات موجود در خانه تا آنجا که می توانید دوری  می کنید؟

بله  c                                                           خير   c              

15. آیا توانسته اید جزوه های درسی و کنکور را از هم جدا و مرتب کنید به گونه ای که وقت شما را نگیرد؟

بله  c                                                            خير   c             

16. آیا وقت کافی برای رسیدگی و تفکر درباره ی سایر علایق و کارهای خود دارید؟

بله  c                                                         خير   c                

17. آیا برای مهمانی و فعالیت اجتماعی و تفریحی فرصت کافی دارید؟          

 بله  c                                                       خير   c      

18. آیا در برنامه ریزی های درسی خود انعطاف پذیر هستید؟

بله  c                                             خير   c     

19. آیا به طور کلی از مدیریت زمان و برنامه ریزی درسی خود راضی هستید؟

بله  c                                           خير   c      

بررسی نتایج آزمون

نمرات خود را با جدول زیر مقایسه کنید و تصمیم بگیرید.

ريحانه رامشگر

كارشناس ارشد مديريت آموزشي