خیانت،یک امر پیچیده و زیانآورترین عمل در یک ارتباط است که نه تنها منجر به صدمههای غیرقابل جبران به کل خانواده میشود،بلکه اعتماد و اطمینان کسی که مورد خیانت قرار گرفته شده را هم نسبت به ادامه زندگی مشترک از بین میبرد.در واقع خیانت مثل یک خزنده سمی ، بی صدا و بی دعوت وارد زندگی شده و کل خانواده را در خطر قرار میدهد.
- به نظر شما خیانت از کجا آغاز میشود؟
خیانت در واقع آغاز مشخصی ندارد.یعنی نقطه یا علت واحدی وجود ندارد که ما بگوییم به این دلیل و این دلیل خیانت شکل گرفته است.علل خیانت زیاد و پیچیده است.در واقع خیلی از خیانتها ناآگاهانه و به مرور شکل میگیرند.
- یعنی معتقدید که افراد با هدف خیانت وارد یک ارتباط دیگر نمیشوند؟
بله،در بسیاری از مواقع ،به هیچ عنوان چنین قصدی در کار نبوده است.خیانت معمولا از جایی شروع میشود که تصورش را هم نمیتوان کرد.از یک صحبت و یا درد و دل ساده با همکار و دوست دوران کودکی،همسر دوست صمیمی و...
ابتدا فرد در این ارتباط احساس درک شدن میکند،بعد به عنوان یک انسان با طرف مقابل احساس نزدیکی فکری میکند و به مرور دوست دارد بیشتر با او صحبت کند.به تدریج فکر میکند تنها وقتی در این رابطه است حال خوبی دارد.حتی گاهی هیچ گله و شکایتی از همسرش ندارد ولی برای درد و دل با فرد سوم از همسرش شکایت درست میکند.مثلا میگوید همسرم مرا نمیفهمد و بداخلاق و بیمار است.بعد کمکم ذهن درگیر مقایسه همسر و فرد سوم میشود که همیشه همسر در این مقایسه بازنده است،چون مقایسه ناعادلانه است.یعنی نوعی طنابکشی احساسی رخ میدهد و فرد به جنبههای منفی همسرش توجه میکند و به جنبههای مثبت فرد سوم.همین باعث سردی روابط میشود و باعث میشود که فرد دیگر حوصله همسرش را نداشته باشد. در واقع خروج از ارتباط دیگر به راحتی ورود به آن نخواهد بود.و این یعنی آغاز خیانت.
- سؤال خیلی از زوجها این است که آیا پس از خیانت میتوانند با یکدیگر به زندگی ادامه دهند؟
پاسخ به این سؤال در گروی احساسات و افکار هردو نفر است.یعنی هم کسی که خیانت کرده و هم فرد خیانت دیده.معمولا فردی که خیانت کرده مدام در ذهنش خاطرات منفی زندگی با همسرش را مرور میکند و خودش را تبرئه میکند و به خودش حق میدهد که به خاطر کمبودهای واقعی و خیالی به سمت فرد دیگری رفته باشد.اما فرد خیانت دیده هیچ کمبودی از طرف خودش معمولا نمیبیند و طرف مقابل را به خاطر نادیده گرفتن گذشته خوب سرزنش میکند. اگر زوجین بتوانند با واقع نگری به گذشته نگاه کنند احتمال جبران وجود خواهد داشت.
- این واقع نگری چگونه اتفاق میافتد؟
معمولا چون زوجین در زمان خیانت دچار روابط متشنجی میشوند، بهتر است بازنگری در خاطرات زیرنظر فرد سومی که میتواند مشاور باشد انجام شود.مشاور با استفاده از خاطرات خوب فرد خیانت دیده ذهن فرد عهدشکن را کمی روشن تر میکند و از خاطرات بد فرد عهدشکن استفاده میکند تا فرد خیانت دیده بفهمد که چه کمبودهایی از سمت او منجر به خیانت طرف مقابل شده و فقط طرف مقابل را محکوم نکند.
- یعنی به نظر شما میتوان مطمئن بود که یک فرد با سابقه خیانت،دوباره به بیراهه نرود؟
یک سری شاخص ها برای قابلیت اعتماد طرف مقابل میتواند وجود داشته باشد،مثلا اینکه آیا سابقه فریبکاری مداوم وجود دارد یا خیر؟یا اینکه میزان مسئولیتپذیری یا همدلی در فرد عهدشکن چقدر است؟،اینکه ایا به خاطر تنوع طلبی سراغ خیانت رفته یا کمبودی در ارتباط با همسرش احساس میکرده است،اینکه تا چه حد زوجین میتوانند نیازها و انتظاراتشان را از یکدیگر بیان کنند؟اینها شاخص هایی هستند که میتوان برای قابلیت ادامه زندگی و برقراری اعتماد مجدد آنها را بررسی نمود.
- پس باید به فردی که خیانت کرده مجددا فرصت داد؟
اگر فرد عهدشکن تلاشش را برای اعتمادسازی انجام میدهد، بهتر است فرد خیانت دیده هم، دست از بدبینی برارد و یکبار صادقانه از خودش بپرسد طرف مقابل باید چه کاری انجام دهد که من راضی شوم؟ و بعد هم انتظاراتش را شفاف بیان کرده و ازطرف مقابل هم بخواهد که انتظاراتش را شفاف بیان کند.
- توصیه نهایی شما به زوجینی که درگیر مسئله خیانت شده اند چیست؟
زوجین در ابتدا باید مراقب مرزها و حریمهایشان باشند و این تصور واهی که من با دیگران فرق دارم و در دام خیانت نمیفتم را هم دور بریزند.میلیونها نفر با همین تصور اشتباه در همین دام افتادند.با این حال اگر در دام خیانت افتادند،باید بدانند که هرنوع پیشگویی منفی در مورد آینده زندگی مشترکشان مثل اینکه بگویند"این رابطه درست شدنی نیست"بی فایده است و باعث ناامیدی و از همپاشیدن زندگی به طور کامل خواهد شد. خوشبخت نبودن در ایام گذشته تضمینی برای عدم سعادت در آینده نیست.همیشه میتوان روابط را بهتر کرد.
سمیه موسوی
دانشجوی دکتری مشاوره خانواده
مشاور مرکز مشاوره مهرآفرین
