افسردگی!!!
واژه ای که این روزها به طور متناوب شنیده می شود. به راستی افسردگی چیست و چه علایمی دارد؟ چگونه تشخیص دهیم که افسرده ایم؟ راه های رهایی از افسردگی چیست؟ برای پاسخ به این سوالات مصاحبه ای با اقای علی سلیمانی، درمانگر بالینی مرکز مشاوره مهر آفرین صورت داده ایم.
سوال 1 : افسردگی چیست؟ علایم و دلایل افسردگی را بیان کنید؟
سلیمانی: افسردگی یک بیماری روانی‌ست که باعث احساس غم و ناراحتی مداوم و از دست‌دادن علاقه می‌شود. اکثر افراد بعضی از مواقع احساس نارحتی، افسردگی و غم می‌نمایند، احساس افسرده و غمگین بودن واکنشی طبیعی بدن به مشکلات زندگی و از دست‌دادن چیزها و کسانی که به آنها علاقه داریم، میباشد. اما زمانیکه این احساس غم و اندوه شدید، بی‌امیدی، بی‌چارگی و بی‌ارزشی بیشتر از چند روز یا چند هفته طول بکشد، شما دچار بیماری افسردگی شده‌اید. بیماری افسردگی بر طرز فکر، احساس و رفتار شما تاثیر می‌گذارد. افسردگی می‌تواند، باعث ابتلای به انواع بیماریهای جسمی و روانی شود. افراد افسرده ممکن‌است در انجام وظایف روزانه ناتوان بوده و حتی احساس کنند، زندگی ارزش زندگی کردن ندارد. برخلاف تصور افراد افسردگی فقط یک ضعف و ناتوانی نیست و نمی‌توان آنرا به سادگی نادیده گرفت، بلکه یک بیماری مزمن مانند دیابت، فشار خون و … است که باید برای درمان آن اقدام کرد. اکثرافراد مبتلا به بیماری افسردگی بعد از مصرف دارو، جلسات مشاوره و یا سایر اشکال درمان، بهبود می‌یابند.
سوال 2 : علایم بیماری افسردگی را شرح دهید؟
سلیمانی: افرادی که درچار اختلال افسردگی هستند، علایم و نشانه‌های یکسانی ندارند. بعضی از علایم معمول و متداول افسردگی شامل:
- مشکل در تمرکز، یادآوری جزئیات و تصمیم‌گیری
- خستگی و کاهش انرژی
- احساس گناه، بی‌ارزشی و یا درماندگی
- بدون امید به آینده و بدبینی
- بیخوابی، بیدار شدن صبح زود و یا خواب زیاد
- بیقراری و نا‌آرامی
- ازدست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت بخش، شامل رابطه جنسی و …
- از دست دادن لذت به زندگی
- پر خوری عصبی و یا کاهش اشتها
- سردرد، گرفتگی عضلات و یا مشکلات گوارشی
- کاهش میل جنسی
- گریه کردن بدون هیچ دلیل خاصی
علایم معمول افسردگی در کودکان و نوجوانان ممکن است کمی با علایم بزرگسالان متفاوت باشد، نشانه‌های افسردگی در کودکان و نوجوانان می‌تواند، شامل:
- در کودکان نشانه‌های افسردگی شامل، ناراحتی، بیقراری، نگرانی و ناامیدی باشد.
- نشانه‌های افسردگی در نوجوانان شامل، اضطراب، عصبانیت و دوری از اجتماع باشد.
- تغییر در طرز تفکر و برنامه خواب هم یکی دیگر از علایم معمول هم در نوجوانان و هم در کودکان می‌باشند.
- در کودکان و نوجوانان، افسردگی در کنار سایر بیماریها شامل اضطراب و یا اختلال کم توجهی و بیش فعالی رخ می‌دهد.
- کودکان دچار بیماری ممکن‌است در انجام وظایف مدرسه دچار مشکل شوند.
برای بعضی از افراد علایم افسردگی آنقدر شدید است، که فهمیدن آن به سادگی ممکن میباشد، اما بعضی دیگر بدون اینکه بدانند، چرا احساس غم و ناراحتی می‌کنند.
سوال 3 : دلایل ابتلا به افسردگی اساسی چیست؟
سلیمانی: معمولا دلیل ابتلا به افسردگی، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، جسمی، محیطی و روانی میباشد. بعضی از این عوامل شامل:
- انتقال دهنده های عصبی. این مواد شیمیایی طبیعی مغزی با حال و حوصله شما ارتباط مستقیم داشته و نقش کلیدی در افسردگی ایفا میکند.
- هورمون‌ها. تغییر در سطح هورمون‌های بدن، می‌تواند عامل ابتلا به افسردگی باشد.
- عادات ارثی. افسردگی در افرادی که در خانواده‌شان سابقه افسردگی دارند، شایع‌تر است.
- حوادث زندگی. حوادثی خاص همچون مرگ یا از دست‌دادن کسانیکه دوستشان دارید، مشکلات مالی و استرس شدید، می‌تواند باعث ابتلای شما به افسردگی شود.
- آسیب‌ها و مشکلات کودک. آسیب‌های و حوادثی شامل، از دست دادن والدین، تجاوز جنسی و … می‌تواند تاثیرات دائمی بر مغز گذاشته و خطر ابتلای به افسردگی را افزایش دهد.
سوال 4 : چه کسانی در خطر ابتلا به افسردگی هستند؟
سلیمانی: معمولا افسردگی در سنین نوجوانی و یا بین دهه دوم و سوم زندگی رخ می‌دهد، اما محدودیت برای آن وجود نداشته و افراد در همه سنین ممکن است، دچار افسردگی شوند. تعداد زنان مبتلا به افسردگی معمولا دو برابر مردان میباشد، اما این آمار دقیق نبوده و شاید بخاطر مراجعه بیشتر زنان به پزشک بوجود آمده باشد. افرادی که هریک از شرایط زیر درباره آنها صدق میکند، خطر بیشتری برای ابتلا به افسردگی آنها را تهدید میکند:
- زنان
- کسانیکه در خانواده‌شان سابقه افسردگی وجود دارد
- تجربیات آسیب زننده در کودکی
- افرادیکه دوستانشان افسرده هستند
- کسانیکه اعضای خانواده و یا کسانیکه دوست داشته‌اند را از دست داده‌اند
- کسانیکه به تازگی زایمان کرده‌اند (افسردگی پس از زایمان(
- کسانیکه سابقه افسردگی دارند
- کسانیکه به بیماریهای خطرناک از قبیل سرطان، دیابت، بیماریهای قلبی، آلزایمر و یا اچ آی وی/ ایدز مبتلا هستند.
- کسانیکه عادات شخصیتی و رفتاری خاصی دارند، مثلا افراد بسیار وابسته، بدون عزت نفس، بدبین و …
- معتادان به الکل و موادمخدر
- افرادیکه داروهای خاصی از جمله، داروی فشارخون، قرص خواب و یا سایر داروهای خاص مصرف می کنند.
سوال 5: بیماری افسردگی چند نوع است؟
سلیمانی: انواع مختلفی از بیماری افسردگی وجود دارد، که در ادامه فقط آنها را نام می‌بریم:
- افسردگی اساسی
- افسردگی مزمن (dysthymia)
- افسردگی دو قطبی (اختلال دوقطبی(
- افسردگی فصلی
- افسردگی روانی
- افسردگی پس از زایمان
- اختلال خلقی ناشی از مواد (SIMD)
سوال 6 : عوارض بیماری افسردگی چیست؟
سلیمانی: افسردگی یک بیماری جدی و مهم است که می‌تواند باعث اثرات وحشتناکی برروی فرد و خانواده‌ی وی شود. افسردگی درمان نشده، می‌تواند باعث بوجود آمدن مشکلات عاطفی، رفتاری و جسمی شود. این عوارض می‌توانند شامل:
- اعتیاد به الکل
- اعتیاد به مواد مخدر
- اضطراب
- مشکلات درسی و یا کاری
- مشکلات خانوادگی
- منزوی شدن
- خودکشی
- آسیب رساندن به بدن، مثلا زخم کردن خود
سوال 7 : راههای پیشگیری از ابتلا به افسردگی چیست؟
سلیمانی: هنوز راه قطعی و قابل اتکایی برای پیشگیری از ابتلا به افسردگی وجود ندارد، اما با برداشتن قدم‌هایی همچون کنترل استرس، برقراری روابط اجتماعی و دوستی، ورزش، رژیم غذایی سالمو درمان بموقع و اولیه بیماری از بهترین روشهای پیشگیری از افسردگی شدید و ناتوان‌کننده است.
ساعت 2 نصفه شب، دوستتون که خیلی افسرده است با هق هق تو گوشیش رو میگرده و به این میرسه که میتونه به شما زنگ بزنه.
تلفنی که با هق هق و گفتن از دردها شروع میشه و همینطوری تا دو ساعت ادامه داره (تقصیر اپراتورهاست و بسته مجانی نصفه شبشون). آخر سر به لطایف الحیل آرومش میکنی. ممکنه اگه ضعیف باشیم، گاهی از حسش تأثیر بگیریم، گاهی خودمون به هم بریزیم و... اما قطع ارتباط با شخص افسرده بخاطر افسرده نشدن خودمون خیلی خوب نیست. بهتره ما رو توانمندیمون کار کنیم که تو رابطه دوستیمون هم یه همدلی عالی نشون بدیم هم بدونیم که نباید تو همون حس منفی بمونیم؟ کاری که خودتون میکنین: به صحبت تمام مراجعا گوش میدید، کمکشون میکنید اما خودتون به هم نمیریزید. اگه بشه آدما اونقدر قوی بشن که وقتی یه آدم افسرده میاد سراغشون، از بودن باهاش خسته نشن و با پسش نزنند و بجاش کمکش کنند و در عین حال روانشناس خودشونم باشند و در حین فرایند هم حواسشون باشه طرف رو به خودشون وابسته نکنند، عالیه. اینجاست که وظیفه حل بیماری افسردگی بیشتر به دوش روابط صمیمانه میاد و وظیفه روانشناس و مشاور میشه، رشد جامعه و سمت و سو دادنش به شیوه حل مشکلات خودش و بقیه.(پیشگیری و آموزش) و اینجاست که نگاه جامعه به بیماریهای روحی و مراجعه به مشاور هم تغییر میکند.
